De leeftijdsgrens in gezinshuizen
Ruimte om volwassen te worden
De Jeugdwet kent in principe een leeftijdsgrens van 18 jaar. Er was al een uitzondering voor pleegzorg, en de vraag was of deze ook gemaakt moest worden voor gezinshuizen. Dit is immers ook een gezinsvervangende omgeving. AEF heeft in kaart gebracht wat de effecten hiervan zouden zijn, zowel kwalitatief als kwantitatief.
Er is brede behoefte aan het continueren van gezinshuishulp met 18 jaar
Er is bij jongeren en gezinshuisouders vrijwel unaniem behoefte om de plek in het gezinshuis met 18 jaar nog een tijd te kunnen continueren. Jongeren zijn met 18 jaar mentaal nog niet volwassen; de stap naar zelfstandigheid is dan nog groot. Dit geldt ook al voor jongeren die opgroeien in een 'gebruikelijke' gezinssituatie, maar des te meer voor jongeren die opgroeien met jeugdhulp.
Zij hebben vaak langer behoefte aan de rust en stabiliteit van een gezinshuis. Jongeren benadrukken dat zelfstandigheid niet alleen gaat om praktische vaardigheden, maar juist ook om emotionele volwassenheid. Sommige jongeren kunnen met 18 jaar wel alle praktische zaken regelen om voor zichzelf te zorgen, maar zijn emotioneel nog niet klaar om op eigen benen te staan.
Het moeten verlaten van het gezinshuis heeft vaak grote emotionele impact op jongeren. Uitstromen voordat jongeren daar klaar voor zijn, kan betekenen dat zij in de problemen komen. Zeker de doelgroep van gezinshuizen heeft dan vaak weinig sociaal netwerk om op terug te vallen. Uit het onderzoek blijkt dat de consequenties daarvan groot kunnen zijn. We zijn voorbeelden tegengekomen van jongeren die in de maatschappelijke opvang belandden, of verslaafd raakten. Naast het persoonlijke leed brengt dit ook hoge maatschappelijke kosten met zich mee.
Uit het onderzoek blijkt dat ca. 20% van de jongeren in een gezinshuis met 18 jaar geen hulp meer ontvangt. Er is dus sprake van een significante uitstroom uit hulp. Een deel van deze uitstroom zal wenselijk zijn, maar een groot deel waarschijnlijk niet. Het gaat dan om jongeren die bijvoorbeeld gaan zwerven, of terugkeren naar hun biologische ouders terwijl daar een onwenselijke thuissituatie is.
Jongeren hebben er behoefte aan om uit te stromen uit het gezinshuis op het moment dat zij daar klaar voor zijn. Hierin wordt dus flexibiliteit gevraagd, en de ruimte om zonder teveel druk zelfstandig te worden (dit kan met 18 jaar zijn, maar ook met 19 of 20 jaar). Deze flexibiliteit kan jongeren helpen om het leven na uitstroom op de rit te houden.
Gezinshuishulp voor jongeren 18+ hoeft niet (sterk) kostenverhogend te zijn
Jongeren die langer in een gezinshuis blijven betekent meer kosten voor gezinshuizen, maar ook wegvallend gebruik van andere voorzieningen (onder verlengde jeugdhulp of Wmo). De kosten van gezinshuizen ten opzichte van Wmo zijn lager dan Beschermd wonen, en hoger dan ambulante begeleiding. Of, en in hoeverre, het kostenverhogend is om gezinshuizen voor 18+ in te zetten, is dus afhankelijk van welk percentage jongeren uit gezinshuizen naar welke voorzieningen stroomt.
Projectleider
